Czy zastanawialiście się do kogo należy „dzieło” stworzone przez sztuczną inteligencję lub przy jej pomocy?
Czym jest utwór?
Utwór jest przejawem działalności człowieka. Utworem może być wiele rzeczy, ale muszą być stworzone przez człowieka. Czy łatwo jest sobie od razu odpowiedzieć na pytanie, czy utwór stworzony przez sztuczną inteligencje może być chroniony prawem autorskim?
Odpowiedź brzmi: Nie! Przynajmniej nie w tym momencie. Prawo autorskie reguluje jedynie przepisy w zakresie ochrony, jeżeli utwór został stworzony przez człowieka.
Czym jest sztuczna inteligencja?
Sztuczną inteligencję (ang. Artificial Intelligence – AI) próbuje się definiować jako dziedzinę wiedzy obejmującą m.in. sieci neuronowe, robotykę i tworzenie modeli zachowań inteligentnych oraz programów komputerowych symulujących te zachowania, włączając w to również uczenie maszynowe (ang. machine learning), głębokie uczenie (ang. deep learning) oraz uczenie wzmocnione(ang. reinforcement learning).
Taką definicję można znaleźć na stronie gov.pl, która wskazuje jak sztuczna inteligencja jest postrzegana i nauczana.
Czy przysługują mi autorskie prawa majątkowe do utworu wygenerowanego przez AI?
Jak wynika z przepisów prawa autorskiego i praw pokrewnych, aby utwór mógł podlegać ochronie prawnej powinien być stworzony przez człowieka. Jeżeli utwór ten zostanie wygenerowany przez sztuczną inteligencję to osoba, która generowała ten utwór przy pomocy AI nie będzie posiadała praw do takiego dzieła; ani osobistych ani autorskich praw majątkowych.
Pojawia się jednak coraz więcej debat i dyskusji związanych z objęciem ochroną prawa autorskiego wytworów sztucznej inteligencji. Istotne wydaje się tu być rozpatrywanie tego kto zainicjował działanie AI do generowania utworów. Czy było to działanie zamodelowane przez człowieka czy może prawie samodzielna działalność AI? Jest to pytanie, na które nie ma jednoznacznej odpowiedzi.
Czy mogę wykorzystać utwór stworzony przez AI?
Generalnie odpowiedź brzmi: TAK. Z tego względu, iż utwór wytworzony przez sztuczną inteligencję nie jest objęty ochroną prawa autorskiego, dlatego można taki utwór wykorzystać. Należy jednak uważać, aby nie naruszyć praw innych osób. Sztuczna inteligencja jest uczona na ogromnych bazach danych tzw. machine learning. Sztuczna inteligencja analizuje ogromne ilości danych (można stwierdzić, iż się na nich uczy), aby móc (jak w przypadku np. Chat-u GPT) wygenerować odpowiedź. Sztuczna inteligencja zatem zapoznaje się z już istniejącymi dziełami, które są dostępne w Internecie.
Czy prawa autorskie należą się twórcy narzędzia?
Pamiętajmy, że narzędzia, które posługują się sztuczną inteligencją, posiadają swoje regulaminy. Regulamin generalnie powinien określać zasady, prawa i obowiązki związane z korzystaniem z danego narzędzia oraz wskazywać na odpowiedzialność użytkowników narzędzi. Każdy użytkownik przed skorzystaniem, a tym bardziej przed upublicznieniem czegokolwiek powinien zapoznać się z takim regulaminem.
W regulaminie mogą być również określone zasady związane z korzystaniem z dzieł wytworzonych przy pomocy danego narzędzia czy informacje w zakresie praw autorskich do takich „dzieł”.
Twórca narzędzi nie posiada jednak praw autorskich do dzieł wytworzonych przy pomocy AI.
Czy ktoś może skopiować moje „dzieło”wytworzone przy pomocy sztucznej inteligencji?
W związku z tym, iż takie „dzieło” wytworzone za pomocą narzędzi działających na podstawie sztucznej inteligencji nie podlega ochronie prawnoautorskiej, to nie można zabronić również innym osobom do korzystania z takiego „dzieła”.
Co się dzieje w przypadku naruszenia praw autorskich?
Odpowiedzialność za naruszenie praw autorskich ponosi przede wszystkim osoba, która upubliczniła dane „dzieło”, ponieważ w tym momencie doszło do naruszenie praw autorskich.
Twórca, którego prawa autorskie zostały naruszone, powinien skierować do naruszyciela wezwanie do zaprzestania korzystania z jego utworu oraz może skorzystać z innych roszczeń, które wynikają z przepisów prawa autorskiego, a w szczególności z art. 79 Prawa autorskiego i praw pokrewnych np. usunięcia skutków naruszenia, naprawienia wyrządzonej szkody, wydania uzyskanych korzyści i inne.
Przyszłość sztucznej inteligencji a prawo autorskie
W związku z nieustającym rozwojem sztucznej inteligencji należy oczekiwać, że prawo autorskie będzie stawało przed coraz poważniejszymi zagadnieniami z tym związanymi i pytania dotyczącymi praw autorskich. Koniecznym będzie ciągle dostosowywanie orzecznictwa i przepisów prawa do zmieniającej się rzeczywistości AI. Najważniejszym jest stworzenie takich rozwiązań, które będzie chronić zarówno twórców jak i ich prawa do wytworzonych utworów.
Warto jest korzystać z wynalazków sztucznej inteligencji, ponieważ zapewnia nam ona wiele ułatwień w codziennej pracy. Nie warto ograniczać jej rozwoju, ale musimy znaleźć równowagę, która jednocześnie zachęci do innowacji i odkrywania, ale też zapewni ochronę praw własności intelektualnej. W momencie kiedy dojdzie do równowagi pomiędzy pracą twórczą człowieka, a sztuczną inteligencją będziemy mogli korzystać z pełnego jej potencjału i znaleźć jeszcze więcej korzyści dla społeczeństwa.
Pamiętaj, że jeżeli jesteś twórcą, możesz również zainspirować się „dziełem” stworzonym przez sztuczną inteligencję i stworzyć coś całkowicie własnego; wtedy nie ma problemu z prawami autorskimi do wytworzonego dzieła.
Share:
